Blog
OP ADEM KOMEN IN ZUID-FRANKRIJK
Nanny staat in mijn boek " Mensen met lef en veerkracht, verhalen over levend verlies". Nanny is samen met haar inmiddels overleden man Ad verhuisd naar Zuid-Frankrijk om daar te gaan genieten van hun gepensioneerde leven. Helaas heeft het leven anders beslist en werd Ad ziek. Uiteindelijk is Ad overleden aan zijn ziekte. Nanny woont tot op de dag van vandaag in het prachtige Taradeau, in het huis wat zij met Ad gekocht heeft. Zij weet wat het betekent om verlies te hebben in haar leven. En dat kenmerkt zich niet alleen door het overlijden van Ad maar ook doordat Nanny zelf met gezondheidsverlies te maken kreeg en krijgt. Maar zoals Nanny zelf zegt: " ik ben een vrouw met lef en veerkracht", weet zij elke keer weer een nieuwe uitdaging te vinden in haar leven.
Een van de uitdagingen gaat over het beschikbaar stellen van de gite die aan haar huis verbonden is, aan mensen die te maken hebben of te maken hebben gehad met verlies in hun leven.
Voor een zeer redeljk tarief kan je verblijven in het prachtige Zuid- Frankrijk.
________________________________________________________________________________________________________________________________
Nanny over haar gite:
Le Trèfle à quatre Feuilles/ Klavertje Vier
In een Provençaalse villa in de bosrijke omgeving van het zuidfranse Taradeau verwelkomt Nanny Nooitgedagt-Marquenie, haar gasten in een speciaal voor hen bestemde gezellige gîte. Veel privacy, een eigen ingang, terras en toegang tot de tuin, die overgaat in een bos van ruim 5.000 m2.
Een verblijf in ‘Le Trèfle à quatre Feuilles’ zorgt voor rust, reflectie, voorbereiden op of bijkomen van een hectische periode in iemands leven
DE GÎTE
De gîte (55 m2 groot) is gelegen op de begane grond en bestaat uit een woonkamer (40 m²) met eethoek, zithoek met slaapbank, TV met video en dvd-speler, radio en gratis WIFI. Er is een compleet ingerichte "open" keuken met koelkast/diepvries, vaatwasmachine, magnetron, Senseo koffiezetapparaat, warmwaterketel, elektrisch fornuis met oven.
De slaapkamer heeft een tweepersoonsbed (2 matrassen van 200 x 80 cm) en de badkamer een wastafel, douchecabine en toilet. Tevens is er een wasmachine en elektrische barbecue beschikbaar.
Vanaf het terras (20 m²) loop je de grote tuin en het bos in (5.000 m2) alwaar genoten kan worden van rust, zon, vogels, cigalen en sterren!
PROVENÇAALS GENIETEN IN DE OMGEVING
Taradeau is een klein dorpje, gelegen in de VAR, tussen wijn- en olijfboomgaarden, ten noorden van de autoroute Aix-en-Provence/Nice.
In de omgeving liggen de wat meer bekende plaatsjes Les Arcs sur Argens (met station SNCF), Vidauban, Lorgues en Draguignan. Het vliegveld van Nice ligt op een afstand van ca 1 uur rijden, evenals het vliegveld van Marseille.
Taradeau is een uitstekende uitvalsbasis voor een vakantie in het Zuiden van de Provence en de Côte d’Azur. U kunt b.v. naar de Gorges du Verdon en het Lac de Ste Croix, het Lac de Carcès en natuurlijk de Middellandse Zee. Daarnaast is een bezoek aan Nice, Grasse (parfum), Cannes, Antibes, St. Tropez en Marseille de moeite waard. Maar dat geldt ook voor de wat dichterbij gelegen kustplaatsen St. Maxime, Fréjus en St. Raphaël.
En laten we vooral niet vergeten dat er in onze omgeving vele Provençaalse markten te bezoeken zijn, waarvan we die van Lorgues bijzonder aanbevelen.
VOORWAARDEN en RESERVEREN
"Speciale" Huurprijs van de gîte € 500,- per week voor "Lotgenoten"
Dit is incl. gas, water en elektra, alleen gedurende de wintermaanden komen er verwarmingskosten bij, af te lezen op een aparte meter. Gratis Wifi
+ De prijs is gebaseerd op een verblijf van 2 volwassenen.
+ Bij een boeking van meer dan 2 personen € 75,- p.p. per week extra.
+ Beddengoed en -linnen aanwezig, u dient zelf (bad)handdoeken, keukenlinnen zelf meebrengen.
+ Schoonmaakkosten aan het einde van de vakantie € 60,-
Nanny Nooitgedagt-Marquenie
268 Route des Bertrand
83460 Taradeau (Var)
France
Tel: 0033 (0) 494999741
Email: NanAdNo@orange.fr
________________________________________________________________________________________________________________________________
Voor informatie over de gite kan met Nanny contact worden opgenomen. Ook kan met mij contact worden opgenomen voor meer informatie.
Ik ben Ellis Middelhuis, (ervarings) deskundige op het gebied van rouw en verlies. Ik schrijf levensverhalen en coach mensen die te maken hebben met verlies in hun leven. Voor informatie: www.ellisenco.nl . Benader mij gerust voor een gratis half uurtje kennismaking.
stuur door
Levend verlies is een term die wordt gebruikt om de rouw te beschrijven die ontstaat wanneer iemand geconfronteerd wordt met een voortdurende en ingrijpende verandering in hun leven, zoals bij een chronische ziekte. Dit verlies is complex en brengt een mix van emoties met zich mee. In dit blog bespreken we de symptomen en kenmerken van levend verlies bij chronische ziekte, hoe je zelf met dit verlies kunt omgaan en hoe je omgaat met de chronische ziekte van een ander.
Wat is levend verlies bij chronische ziekte?
Emotionele symptomen bij anticiperende rouw
Levend verlies bij een chronische ziekte kan emotioneel zwaar zijn. Je kunt gevoelens van verdriet, boosheid, frustratie, schuldgevoel en verwarring ervaren. Deze emoties kunnen variëren in intensiteit en frequentie, afhankelijk van de aard van de ziekte en de persoonlijke veerkracht.
Fysieke symptomen bij levend verlies
Chronische stress en verdriet kunnen fysieke symptomen veroorzaken zoals vermoeidheid, slaapstoornissen, hoofdpijn en andere
gezondheidsproblemen. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan deze signalen en de nodige stappen te ondernemen om je fysieke gezondheid te behouden.
Sociale symptomen
Levend verlies kan ook leiden tot sociale isolatie. De beperkingen die gepaard gaan met een chronische ziekte kunnen ervoor zorgen dat je minder contact hebt met vrienden en familie, wat gevoelens van eenzaamheid kan versterken.
Zelf omgaan met levend verlies bij ziekte
Erken ook de negatieve gevoelens
Het is essentieel om je emoties te herkennen en te erkennen. Verdriet, boosheid, frustratie en verwarring zijn normale reacties op levend verlies. Geef jezelf de ruimte om deze gevoelens te ervaren zonder oordeel. Het kan helpen om je gevoelens te delen met een vertrouwde vriend, familielid of therapeut.
Zoek steun bij anderen
Het zoeken van steun is cruciaal. Praat met vrienden, familieleden of sluit je aan bij een steungroep voor mensen met chronische ziekten. Professionele hulp van een therapeut of counselor kan ook waardevol zijn bij het omarmen van je gevoelens en het vinden van manieren om met het verlies om te gaan.
Zelfzorg en mentale welzijn is belangrijk
Zelfzorg is belangrijk bij het omgaan met de voortdurende stress en uitdagingen van een chronische ziekte. Zorg voor voldoende rust, eet gezond en blijf fysiek actief binnen je mogelijkheden.
Ontspanningstechnieken zoals meditatie, yoga of ademhalingsoefeningen kunnen ook helpen om stress te verminderen en je emotionele welzijn te bevorderen.
Creëer nieuwe doelen en verwachtingen
Hoewel je oorspronkelijke dromen en plannen mogelijk zijn veranderd, is het belangrijk om nieuwe doelen en verwachtingen te creëren die passen bij je huidige situatie. Dit kan helpen om een gevoel van richting en voldoening te behouden. Focus op wat je nog steeds kunt doen en bereik samen nieuwe mijlpalen.
Koester de mooie momenten
Ondanks de uitdagingen zijn er vaak ook mooie en waardevolle momenten. Koester deze momenten en probeer ze bewust te beleven. Dit kan helpen om de zwaarte van het levend verlies te verlichten en een gevoel van dankbaarheid en vreugde te behouden.
Omgaan met de chronische ziekte van iemand anders
Wees empathisch en geduldig
Als iemand in je omgeving te maken heeft met een chronische ziekte, is het belangrijk om empathisch en geduldig te zijn. Begrijp dat zij door een ingewikkeld en emotioneel proces gaan en dat hun behoeften en gevoelens kunnen veranderen.
Bied praktische ondersteuning
Bied aan om praktische hulp te bieden, zoals het doen van boodschappen, koken of rijden naar doktersafspraken. Kleine gebaren van hulp kunnen een groot verschil maken in het dagelijks leven van iemand met een chronische ziekte.
Luister zonder oordeel
Soms is het belangrijkste wat je kunt doen gewoon luisteren. Laat de persoon praten over hun gevoelens en ervaringen zonder oordeel of ongevraagd advies te geven. Het bieden van een luisterend oor kan veel steun bieden.
Blijf in contact
Het is makkelijk om afstand te nemen als iemand ziek is, maar blijf regelmatig in contact. Stuur een berichtje, bel op of ga langs voor een bezoek. Jouw aanwezigheid en steun kunnen enorm waardevol zijn.
Zoek ook steun voor jezelf
Het ondersteunen van iemand met een chronische ziekte kan emotioneel belastend zijn. Zorg ervoor dat je ook steun zoekt voor jezelf, of dit nu bij vrienden, familie of een therapeut is. Het is belangrijk om je eigen welzijn te behouden, terwijl je voor een ander zorgt.
Lees over levend verlies in mijn boek: "Mensen met Lef"
In januari 2024 is mijn boek "Mensen met Lef, verhalen over levend verlies en veerkracht" verschenen bij uitgeverij Garant. Het boek bundelt levensverhalen van mensen die geconfronteerd zijn met levend verlies door chronische aandoeningen en biedt inzichten in hoe zij omgaan met deze voortdurende uitdagingen. Ontdek de kracht van veerkracht en hoop in deze inspirerende verhalen.
Jouw levensverhaal vastleggen
Bij Buro Ellis & Co komt jouw levensverhaal tot leven door de kracht van woorden op papier. Ik help je graag bij het vastleggen en vereeuwigen van jouw verhaal, zodat het kan worden doorgegeven aan jouw geliefden en toekomstige generaties. Samen brengen we jouw herinneringen, inzichten en emoties tot leven.
Ik ben Ellis Middelhuis, (ervarings) deskundige op het gebied van rouw en verlies. Ik schrijf levensverhalen en coach mensen die te maken hebben met verlies in hun leven. Voor informatie: www.ellisenco.nl . Benader mij gerust voor een gratis half uurtje kennismaking.
Rouw wordt vaak geassocieerd met de emoties die we ervaren na het verlies van een dierbare. Maar rouw kan ook optreden voordat het verlies daadwerkelijk plaatsvindt, dit wordt anticiperende rouw genoemd. In deze blog bespreek ik wat anticiperende rouw is en de vier onderdelen ervan, om je te helpen beter te begrijpen en omgaan met deze unieke vorm van rouw.
Wat is anticiperende rouw?
Anticiperende rouw is het proces van rouwen dat begint voordat een verlies daadwerkelijk plaatsvindt. Dit gebeurt vaak bij terminale ziekten of andere situaties waarin het verlies onvermijdelijk lijkt. Ook kan dit zich voordoen bij een aandoening zoals dementie waarin je jouw dierbare beetje bij beetje verliest. Het stelt mensen in staat om zich emotioneel voor te bereiden op het definitieve verlies, hoewel het proces vaak gepaard gaat met complexe en intense emoties.
De vier onderdelen van anticiperende rouw
Anticiperende rouw kan verschillende aspecten omvatten, die allemaal bijdragen aan de manier waarop mensen dit soort rouw ervaren en ermee omgaan. De vier belangrijkste onderdelen zijn:
1. Vooruitlopen op het verlies
Wanneer je weet dat een geliefde binnenkort zal overlijden, begint een rouwproces voordat het daadwerkelijke verlies plaatsvindt. Dit kan helpen om je voor te bereiden op de onvermijdelijke pijn en verdriet. Het vooruitlopen op het verlies omvat vaak het erkennen van de naderende dood, het doorleven van intens verdriet en het anticiperen op de leegte die zal volgen.
Hoe ga je hiermee om?
Praat erover: Het delen van je gevoelens met vrienden, familie of een therapeut kan helpen om de emoties te omarmen.
Blijf betrokken: Breng tijd door met je geliefde en creëer waardevolle herinneringen. Dit kan helpen om de tijd die je nog samen hebt te waarderen en te benutten.
2. Emotionele voorbereiding
Emotionele voorbereiding houdt in dat je jezelf mentaal en emotioneel voorbereidt op het naderende verlies. Dit kan moeilijk zijn omdat het betekent dat je de realiteit onder ogen moet zien dat je geliefde binnenkort niet meer bij je zal zijn.
Hoe ga je hiermee om?
Zelfzorg: Zorg goed voor jezelf door voldoende te rusten, gezond te eten en tijd te nemen voor ontspanning.
Emoties erkennen: Geef jezelf toestemming om verdrietig, boos, angstig of opgelucht te zijn. Het is belangrijk om deze emoties te erkennen en te doorleven.
3. Aanpassen aan veranderende rollen
Tijdens anticiperende rouw kun je merken dat je rollen en verantwoordelijkheden veranderen. Je kunt de zorg voor je geliefde op je nemen of je voorbereiden op het leven zonder hen. Dit kan een moeilijke aanpassing zijn, vooral als je nog niet klaar bent om deze nieuwe rol op je te nemen.
Hoe ga je hiermee om?
Vraag om hulp: Schroom niet om hulp te vragen aan vrienden, familie of professionele zorgverleners. Het is belangrijk om niet alles alleen te proberen te doen.
Communiceer: Praat met je geliefde over hoe je samen kunt omgaan met de veranderingen. Dit kan helpen om een gevoel van verbinding en begrip te behouden.
4. Het omarmen van de anticiperende rouw
De laatste fase van anticiperende rouw omvat het omarmen van de emoties en ervaringen die je hebt doorstaan tijdens het rouwproces. Dit kan het accepteren van het naderende verlies omvatten en het vinden van manieren om door te gaan met je leven.
Lees meer over levens verlies in "Mensen met Lef"
In januari 2024 is mijn boek "Mensen met Lef, verhalen over levend verlies en veerkracht" verschenen bij uitgeverij Garant. Het boek bundelt levensverhalen van mensen die geconfronteerd zijn met levend verlies door chronische aandoeningen en biedt inzichten in hoe zij omgaan met deze voortdurende uitdagingen. Ontdek de kracht van veerkracht en hoop in deze inspirerende verhalen.
Jouw levensverhaal vastleggen bij levend verlies
Bij Buro Ellis & Co komt jouw levensverhaal tot leven door de kracht van woorden op papier. Ik help je graag bij het vastleggen en vereeuwigen van jouw verhaal, zodat het kan worden doorgegeven aan jouw geliefden en toekomstige generaties. Samen brengen we jouw herinneringen, inzichten en emoties tot leven.
Ik ben Ellis Middelhuis, (ervarings) deskundige op het gebied van rouw en verlies. Ik schrijf levensverhalen en coach mensen die te maken hebben met verlies in hun leven. Voor informatie: www.ellisenco.nl . Benader mij gerust voor een gratis half uurtje kennismaking.
Rouwen is een diepgaand en complex proces dat iedereen anders ervaart. Als rouwcoach zie ik dagelijks de diverse manieren waarop mensen met hun verdriet omgaan en de verschillende gevoelens en klachten die hiermee gepaard gaan. In dit blog bespreek ik dat er geen standaard symptomen van rouw zijn en help ik je begrijpen hoe je rouw kunt verweven en omarmen in plaats van te verwerken en te vergeten.
Wanneer ben je in rouw?
Rouw is een emotionele reactie op verlies, en dit kan zich op verschillende manieren uiten. Rouwsymptomen zijn uniek voor ieder individu en kunnen variëren in intensiteit en duur.
Je bent in rouw wanneer je geconfronteerd wordt met een significant verlies. Denk aan het overlijden van een dierbare, een relatiebreuk, verlies van goede gezondheid zoals bij een permanente handicap of zelfs een baan. Het is belangrijk om te erkennen dat rouw niet alleen gerelateerd is aan de dood; elke grote verandering of verlies kan rouw teweegbrengen.
Emotionele reacties bij rouw
Rouw kan een breed scala aan emoties teweegbrengen, waaronder verdriet, woede, schuldgevoel, angst en zelfs opluchting. Deze emoties kunnen in intensiteit variëren en komen vaak in golven. Het is normaal om deze gevoelens te ervaren, en het is cruciaal om jezelf de ruimte te geven om ze te uiten. Het verweven van deze emoties in je dagelijks leven is een belangrijk aspect van rouw.
Fysieke reacties bij rouw
Rouw kan ook fysieke symptomen veroorzaken, zoals vermoeidheid, slapeloosheid, verlies van eetlust of juist overeten, lichamelijke pijn en een verzwakt immuunsysteem. Deze symptomen zijn een reactie van je lichaam op de stress en het verdriet dat je ervaart. Het is belangrijk om goed voor je lichaam te zorgen, omdat fysieke gezondheid direct invloed heeft op je emotionele welzijn.
Cognitieve reacties op verlies
Het verlies en rouw kan je denkvermogen beïnvloeden. Je kunt moeite hebben met concentratie, vergeetachtigheid ervaren of een gevoel van verwarring en desoriëntatie hebben. Deze symptomen zijn normaal. Het erkennen van deze symptomen en jezelf de tijd geven om te helen is essentieel.
Gedragsmatige symptomen
Rouw kan ook je gedrag veranderen. Je kunt je terugtrekken uit sociale activiteiten, moeite hebben om dagelijkse taken uit te voeren of juist overmatig bezig zijn om je gedachten te verzetten. Het is belangrijk om een balans te vinden en hulp te zoeken als je merkt dat je gedrag extreem verandert. Rouwen is niet iets wat je alleen hoeft te doen; steun van anderen kan helpen om deze veranderingen te beheersen.
Hoe om te gaan met rouwsymptomen?
Erken en uit je emoties bij rouw
Het is essentieel om je emoties te erkennen en een manier te vinden om ze te uiten. Praat met vrienden, familie of een coach of therapeut over wat je doormaakt. Schrijven, kunst en andere creatieve uitlaatkleppen kunnen ook helpen om je gevoelens te verwerken.
Zorg goed voor jezelf
Rouw kan fysiek en emotioneel uitputtend zijn, dus zorg goed voor jezelf. Eet gezond, slaap voldoende en blijf fysiek actief. Door goed voor jezelf te zorgen, geef je jezelf de kracht om de pijn te omarmen en een plek te geven in je leven.
Zoek steun bij dierbaren
Het kan enorm helpen om steun te zoeken bij anderen. Dit kan in de vorm van vrienden, familie of een steungroep zijn. Het delen van je ervaringen met anderen die begrijpen wat je doormaakt, kan een bron van troost en steun zijn. Het hebben van een sterk ondersteuningssysteem kan helpen om rouw te verweven in je dagelijks leven.
Wees geduldig met jezelf
Rouw heeft geen vaste tijdslijn. Wees geduldig met jezelf en geef jezelf de tijd die je nodig hebt om te rouwen. Het is belangrijk om te begrijpen dat rouw niet iets is dat je volledig kunt 'verwerken', maar iets dat je leert te omarmen als een deel van je leven.
Rouwcoaching en verliesbegeleiding
Wil je ondersteuning bij het omgaan met je rouw? Bij Buro Ellis & Co bied ik persoonlijke rouw- en verliesbegeleiding om je te helpen je verlies een plek te geven. Mijn benadering richt zich op het verweven van rouw in je leven en het vinden van een balans tussen het ervaren van je verlies en het opbouwen van een nieuw leven. Neem vandaag nog contact op voor een gratis kennismakingsgesprek en ontdek hoe ik je kan begeleiden in jouw unieke rouwproces.
Inspirerende verhalen voor rouw
Als schrijver heb ik vele inspirerende verhalen geschreven over rouw en verlies. Mijn boeken en levensverhalen bieden troost en inzicht voor degenen die door een rouwproces gaan. Ook kan ik jouw eigen levensverhaal vastleggen, waardoor je een blijvende herinnering hebt aan je dierbare of jouw eigen reis door het leven.
Bekijk mijn schrijversdiensten
Ik ben Ellis Middelhuis, (ervarings) deskundige op het gebied van rouw en verlies. Ik schrijf levensverhalen en coach mensen die te maken hebben met verlies in hun leven. Voor informatie: www.ellisenco.nl . Benader mij gerust voor een gratis half uurtje kennismaking.
Het is een misverstand dat rouw na een bepaalde periode over zou moeten zijn. Twee jaar na het verlies van een dierbare kunnen gevoelens van verdriet, gemis en zelfs wanhoop nog steeds sterk aanwezig zijn. Dit is volkomen normaal en maakt deel uit van het omarmen van het verlies.
Twee jaar na het verlies lijkt een lange tijd, maar voor velen voelt het als gisteren. De eerste verjaardag, feestdagen, en andere mijlpalen kunnen overweldigend zijn. Het is belangrijk om te begrijpen dat verdriet geen vaste tijdlijn heeft. Het kan plotseling opduiken en je opnieuw overvallen.
Tips en advies voor rouw na 2 jaar
1. Voel je niet bezwaard: Besef dat rouw geen vaste tijdslijn volgt. Het is normaal om zelfs na twee jaar nog diep verdriet te voelen.
2. Praat over je gevoelens: Durf je emoties te delen met vrienden, familie of een rouwtherapeut. Dit kan helpen om je gevoelens te omarmen.
3. Herdenk je dierbare: Voer rituelen uit zoals het aansteken van een kaars op speciale dagen, of het maken van een herinneringsalbum. Dit kan troost bieden en een manier zijn om je verbonden te blijven voelen.
4. Zoek balans in je dagelijkse leven: Probeer routines te handhaven en neem deel aan activiteiten die je vreugde brengen. Dit helpt om structuur te behouden en kan een positieve invloed hebben op je emotionele welzijn.
5. Schakel professionele hulp in: Als je merkt dat het verdriet je dagelijks functioneren blijft beïnvloeden, overweeg dan om hulp te zoeken bij een rouwtherapeut of coach. Zij kunnen je ondersteunen bij het navigeren door je emoties en het vinden van manieren om verder te gaan.
Het belang van sociale steun
Sociaal isolement kan het rouwen belemmeren. Blijf in contact met je sociale netwerk en wees niet bang om hulp te vragen wanneer je het nodig hebt. Mensen om je heen willen vaak graag helpen, maar weten soms niet hoe ze dit moeten doen. Door open te zijn over je gevoelens en behoeften, geef je hen de mogelijkheid om je te steunen.
Herinneringen koesteren bij langdurig verdriet
Een van de manieren om met langdurig verdriet om te gaan, is door herinneringen te koesteren en te vieren. Dit kan door fotoalbums te bekijken, verhalen te delen of zelfs een herdenkingsritueel te creëren. Voor velen helpt het om positieve herinneringen levend te houden en het gevoel van verlies om te zetten in dankbaarheid voor de tijd die je samen had.
Rouw- en verliesbegeleiding
Als rouw- en verliescoach geloof ik niet in het vergeten van je verlies, maar in het omarmen ervan. Je verlies mag een onderdeel zijn van wie je bent. Tijdens mijn opleiding tot rouwcoach en verliesbegeleider heb ik mij gespecialiseerd in het begeleiden van mensen die te maken hebben met langdurige rouw. Mijn benadering richt zich op het verweven van rouw in je leven en het vinden van een balans tussen het ervaren van je verlies en het opbouwen van een nieuw leven.
Inspirerende verhalen voor rouw
Als schrijver heb ik vele inspirerende verhalen geschreven over rouw en verlies. Mijn boeken en levensverhalen bieden troost en inzicht voor degenen die door een rouwproces gaan. Ook kan ik jouw eigen levensverhaal vastleggen, waardoor je een blijvende herinnering hebt aan je dierbare of jouw eigen reis door het leven.
Ik ben Ellis Middelhuis, (ervarings) deskundige op het gebied van rouw en verlies. Ik schrijf levensverhalen en coach mensen die te maken hebben met verlies in hun leven. Voor informatie: www.ellisenco.nl . Benader mij gerust voor een gratis half uurtje kennismaking.
“Jong dementie raakt zoveel levensgebieden en heeft grote gevolgen voor vele mensen. Iemand die op jonge leeftijd dementie krijgt, staat meestal nog vol in het leven met werk, met een gezin, hobby’s etc. Ook al veranderen mensen door deze aandoening, ze kunnen nog heel veel. Mijn aanbeveling zou zijn: Onderzoek samen met hen wat het gezondheidsverlies voor impact heeft op belangrijke waardes in hun leven en op de kwaliteit van leven. Kijk vervolgens naar de mogelijkheden om deze zoveel als mogelijk te behouden”.
Met deze woorden sluit S. ons interview af. S. is psycholoog bij een organisatie die zich inzet voor mensen met dementie en is gespecialiseerd in het begeleiden van jonge mensen met dementie en hun naasten. Ik heb haar geinterviewd voor het boek wat ik aan het schrijven ben : " Jong en niet vergeten". Over levend verlies bij jong dementie.
Jong dementie
Jong dementie uit zich in vele gevallen anders dan dementie op oudere leeftijd.
In Nederland zijn er ongeveer 15.000 mensen onder de 65 jaar met deze diagnose. Door hun leeftijd wordt niet direct gedacht aan dementie als er zich problemen beginnen voor te doen. In eerste instantie wordt gedacht aan bijvoorbeeld depressie, overspannenheid of relatieproblemen. De diagnose dementie op jonge leeftijd duurt soms vier jaar of langer voordat die gesteld wordt.
Dementie op jonge leeftijd begint meestal tussen 40-65 jaar. De meest kenmerkende symptoom van dementie- vergeetachtigheid en geheugenproblemen- komen juist weinig voor bij de groep jonge mensen met dementie. De meest opvallende veranderingen zijn meestal in gedrag en karakter. Ook krijgen mensen steeds meer moeite met plannen en overzicht te houden. Hierdoor kunnen problemen ontstaan op het werk of thuis. Deze problemen raken niet alleen de mensen met dementie zelf maar ook hun naasten, kinderen, vrienden, collega’s.
Jonge mensen met dementie zijn meestal nog maatschappelijk actief en lichamelijk fit. Ook beseffen ze zelf vaker dat ze een aandoening hebben die hun leven verregaand kan veranderen’ bron: Alzheimer Nederland.
Hoe rouw je bij verlies dat niet zichtbaar is?
Bij een dergelijke diagnose liggen verdriet en angst op de loer. Jong dementie heeft een grote impact op het functioneren en het welzijn van de persoon zelf als zijn of haar omgeving. Voor alle betrokkenen is het een intense verlieservaring.
Rouwen gaat in stapjes. Elke keer als jouw dierbare een stapje achteruit gaat, neem je opnieuw afscheid van de persoon waar je ooit verliefd op geworden bent, waar je van bent gaan houden, waar je je leven meegedeeld hebt. Het is een continu proces, ook wel chronische rouw of levend verlies genoemd. Je rouwt om iemand die er nog is. Je rouwt om de persoon die hij / zij ooit was en niet meer is en ook niet meer zal worden. Het is elke dag opnieuw weer een stukje kwijtraken. En dat doet pijn, doet verdriet en geeft een machteloos gevoel.
Koester de mooie momenten die er nog zijn. Maak mooie herinneringen met elkaar en leg het vast met een verhaal, met foto’s .
Ik ben Ellis Middelhuis, (ervarings) deskundige op het gebied van rouw en verlies. Ik schrijf levensverhalen en coach mensen die te maken hebben met verlies in hun leven. Voor informatie: www.ellisenco.nl . Benader mij gerust voor een gratis half uurtje kennismaking.
Dit druilerige weer al wekenlang, maakt dat ik een periode van inkeer heb. Volgens het ritme van de seizoenen is de zomer de periode van naar buiten gericht zijn, letterlijk veel buiten zijn, samen zijn, energie opdoen voor de seizoenen die hierna komen.
Herfst en winter, voor mij de periodes van loslaten, van naar binnen gericht zijn, om in de lente het nieuwe in mijzelf tot bloei en groei te laten komen. Voor mij voelt deze zomer als herfst, als periode van inkeer.
Dankbaar ben ik voor mijn twee weken vakantie in Tsjechië waar ik zon heb gehad en energie heb opgedaan. Dat maakt dat ik deze periode van druilerig weer redelijk kan doorstaan. Niet te min voel ik de behoefte om naar binnen te keren. Te onderzoeken wat ik wil en waar ik voor sta.
Sinds begin juli ben ik iets minder gaan werken als manager van MantelZ, om meer tijd te kunnen besteden aan mijn eigen onderneming Buro Ellis & Co. Binnen Ellis & Co houd ik mij bezig met rouw en verlies.
Al snel merkte ik dat ik de bekende “startersfout” maakte. Ik wil te veel diensten aanbieden voor de tijd die ik heb. Ik richtte mij op schrijven, coachen en uitvaartspreker. Te ambitieus, te diffuus en daarmee niet herkenbaar voor mijn doelgroep. Het uitvaartspreken, wat ik een geweldig vak vindt, heb ik losgelaten. Ik stel mij voor dat je als uitvaartspreker een verschil kan maken voor de mensen die een dierbare verloren zijn. Ze mogen bijstaan in een periode van kwetsbaarheid, ervaar ik als mooi en zinvol werk. Ondanks deze overwegingen, heb ik besloten om dat los te laten, om de diensten die ik aanbied zo dicht mogelijk bij mijzelf te houden, bij mijn kennis en kunde.
En dan blijven er nog twee diensten over: coachen en schrijven.
Ik zit vol in het schrijfproces van mijn tweede boek:” Jong en niet vergeten” zoals de werktitel nu is. Een boek over rouw en verlies bij jong dementie. Ik voel mij een bevoorrecht mens dat ik het verhaal van mensen mag optekenen die te maken hebben met dementie op jonge leeftijd. Indringende verhalen van verlies en van hoop. Hoop op een andere kijk naar dementie op jonge leeftijd. Want er zijn nog zoveel talenten en mogelijkheden die mensen hebben die ook gezien willen worden. En vooral ook ingezet willen worden. Jong en niet vergeten ook qua maatschappelijke waarde.
Ik voel mij ook een bevoorrecht mens dat ik naastbetrokkenen mag ontmoeten en hun verhaal kan schrijven. Stuk voor stuk sterke mensen die aan het rouwen zijn, afscheid aan het nemen zijn van hun partner, vader/moeder, kind die het ooit was. Ja, kind. Veel jonge mensen met dementie hebben nog ouders. En wat een impact heeft deze aandoening ook op ouders. Het natuurlijke proces waar je als ouder inzit om je kinderen steeds meer los te laten in het volwassen leven en bijvoorbeeld zelf ouder te zien worden, draait hier om. Ouders kunnen weer terugkomen in de rol van de zorgende en beschermende vader en moeder omdat hun kind met dementie op zoek is naar de ouder die er als kind was.
Wie tussen de regels door leest, leest hier mijn liefde voor schrijven. En dan specifiek schrijven van levensverhalen. Verhalen over rouw en verlies. En wie maakt er nou geen verliezen mee in zijn of haar leven?
In mijn eigen onderneming ga ik mij vooral bezighouden met schrijven over verlies. Naast het schrijven hoop ik mijn kennis te kunnen delen middels lezingen, workshop of trainingen over levend verlies. Kennis opgedaan uit de praktijk, van mensen zelf en kennis opgedaan door studie en veel te lezen over rouw en verlies.
En ik wil mijn kennis en kunde delen als coach voor mensen die te maken hebben met verlies.
De periode van inkeer heeft zijn werk gedaan! En nu zomer...
Ik ben Ellis Middelhuis, (ervarings) deskundige op het gebied van rouw en verlies. Ik schrijf levensverhalen en coach mensen die te maken hebben met verlies in hun leven. Voor informatie: www.ellisenco.nl . Benader mij gerust voor een gratis half uurtje kennismaking.
“ Angst houdt de dood niet tegen, wel het leven” . Een uitspraak die ik las op Polarsteps van Noor. Zij loopt een pelgrimstocht, de Via Francigena. Noor heeft een genetische vorm van longkanker.
Haar uitspraak raakt mij en zet mij aan het denken. Ik ben op dit moment het boek “ Rouwen is liefde” van Manu Keirse en Luuc Smit aan het lezen. Een mooi boek met handvatten hoe we om kunnen gaan met rouw: niet alleen bij de dood maar ook bij rouw in het leven. Afscheid nemen begint niet bij de dood, afscheid nemen begint al ruim van te voren. Op het moment dat je hoort dat je een (ongeneeslijke) ziekte heb, als je hoort dat je dierbare een ziekte heeft, een ziekte die het leven verandert zoals bijvoorbeeld dementie of waaraan je gaat overlijden. Afscheid nemen is ook het ouder worden, waardoor zaken die vanzelfsprekend waren ineens minder vanzelfsprekend worden en je verlies van functies hebt.
Het boek “ Rouwen is liefde” schrijft er ook over dat wij het contact met de dood zijn kwijtgeraakt. Ons leven is zo maakbaar geworden en alles staat in het teken van gezond, zo lang mogelijk blijven leven. Artsen doen er alles aan om jou zo lang mogelijk in leven te houden met medicatie, met behandelingen. Elke dag gaat het er ergens wel over hoe belangrijk het is om gezond te leven, te bewegen. De bekende 10.000 stappen op een dag. Ik weet nog steeds niet hoe ik dat moet redden als ik werk. Op mijn tempo loop ik daar gemiddeld 3 uur over. De vele diëten die er zijn: koolhydraten als het grote gif- Ik ben ook al het woord koolhydraken tegen gekomen- keto, mediteraans, pioppi, en gaan zo maar door.
Ik twijfel geen moment aan het nut en ook ik doe er aan mee. Er komen heel wat welvaartziekten voor die door onze manier van eten en bewegen gestimuleerd worden.
Maar...als ik koolhydraten eet, voel ik mij schuldig. Als ik wijn drink een zwakkeling, als ik geen 10.000 stappen op een dag loop een luiaard, als ik eens niet naar de sportschool ben geweest een ... Vul maar in. Eigenlijk voel ik mij de hele dag door schuldig door alles wat zo goed en gezond voor mij is en ik niet doe.. En niet vergeten wat het effect van de omgeving is. “ Hoe lang ben je niet naar de sportschool geweest? Ga je met de auto daar heen? Je kan toch makkelijk elke dag wandelen als je thuis komt uit je werk?”. Goed bedoeld, niet te min, soms zo pijnlijk. En zijn het niet projecties van anderen op jezelf?
De dood is onvermijdelijk, wat we ook doen en komt een dag dat we overlijden. Hoe de artsen ook hun best doen, hoe gezond we zelf ook leven. Hoe komt het toch dat we de dood niet als onderdeel van het leven zien maar ver weg stoppen? We ons vaak geen houding weten te geven, het ons aan woorden ontbreekt als we horen dat iemand ziek is en gaat overlijden. Of na het overlijden, we na een tijdje het contact ontlopen met de achtergeblevenen? We niet steeds weer het verhaal kunnen horen of het verdriet niet kunnen zien van de ander? Is het de angst voor ons eigen verdriet?
De zin “ Angst houdt de dood niet tegen, wel het leven” sluit ook aan bij een stukje wat ik van Kris las op facebook. Zij is net met pensioen gegaan en is volop in het zonnetje gezet. Zij schreef op facebook: “ Een duidelijke punt werd gemaakt met iets wat mij al jaren op mijn lever ligt. Als iemand sterft wordt de dierbare gelauwerd en wordt alle goeds en schoons over hem verteld, terwijl hij daar in zak ( urn) en as ligt, of in zijn kist ligt. Elke keer vraag ik mij dan weer af: heb je dit allemaal bij leven en welzijn tegen de dierbare gezegd. Zo dood als een pier is de ontvanger niet vatbaar voor deze woorden. Zeg b (l) ij het leven, zeg het vaak, zeg het oprecht, knuffel elkaar, laat voelen wat je voor die ander voelt,.., roep van de daken dat die ander een standbeeld verdient, heb lief, doe gewoon, houd van. Wacht niet tot... Zeg het nu, hier en voor altijd... “ ( met dank voor deze prachtige woorden aan Kris Philips).
Laten we leven zonder angst voor de dood. Laten we elkaar zien en horen in het leven. Noem wat je waardeert aan de ander, accepteer de ander zoals die is, vertel wat degene voor je betekent. Laten we liefhebben. Of beter lief hebben, laten we er voor elkaar zijn ook bij ziekte en ander ontij. Laten we er voor elkaar zijn zelfs voorbij de dood want hoe maakbaar het leven ook is, de dood is onvermijdelijk.
In een van mijn eerdere blogs schreef ik: een aandoening gaat nooit op vakantie. En dat gaat ook voor mij op. Ik ben volop aan het genieten van mijn vakantie in Tsjechië. Mooi land, afwisselend, veel cultuur en mooie natuur. En wat hebben we mooi weer. Na zoveel regen en kou in Nederland, geniet ik hier van de zon en de warmte. Wat doet dat mij goed.
Tot zo’n 13 jaar geleden waren mijn vakanties heel wat sportiever dan nu. Er werden flinke wandelingen in de natuur gemaakt. Daarnaast werden steden en dorpen bezocht. Ik ben een cultuur en architectuurliefhebber. Misschien nog wel meer dan een natuur liefhebber. Het was vooral de afwisseling die fijn was. In 2011 heb ik een ongeluk gehad waar ik lymfoedeem aan over heb gehouden. Na een periode van revalidatie, kon ik gelukkig weer gewoon lopen alleen de afstanden zijn beduidend korter geworden. En daar waar ik vroeger graag in de natuur liep, wandel ik vooral nu door steden en stadjes. 10.000 stappen per dag of op een goede dag 14.000 stappen (gemiddeld 8 tot 10 kilometer) is het maximale wat ik haal met rustpauzes voor de koffie, de lunch en het diner. Maar he, ik doe het!! En ik geniet volop. Na een paar dagen gaat mijn lijf echter protesteren en voel ik dat ik moe ben. Ik krijg overal pijn, ik word misselijk. Mijn lijf vraagt om rust. Hoe moeilijk vind ik dat. Ik ben nieuwsgierig, onderzoekend, ga er graag op uit om nieuwe dingen te ontdekken. Daar past een lijf wat rust nodig heeft niet in.
Wat doe ik op zo’n dag? Ik zoek een mooi plekje op waar ik kan liggen, zitten, lezen of zoals nu een verhaal schrijven.
Ik heb vele mensen geïnterviewd over het omgaan met hun verlies in het leven door een chronische aandoening. Mooie, krachtige mensen die hun weg vinden, soms stoeien met die weg. Omgaan met verlies, is rouw en rouw verschijnt in allerlei vormen: van opstandigheid -ja die ken ik goed, zoals een klein kind zijn tong kan uitsteken en roepen “ik doe het lekker toch”, zo kan ik dat ook naar mijzelf doen, maar ook boosheid, verdriet, stil worden, terugtrekken, vermijden naar berusting en omgaan met. Kortom rouw verpakt zich in een scala van emoties. Rouwen is terugkijken en vooruitkijken. Verliesgericht en herstelgericht volgens het duale procesmodel van Stroebe en Schut (1999). Zij omschrijven het rouwproces als een slingerbeweging waarbij er momenten van verlies en momenten van herstel zijn. Hoe snel of traag deze beweging is en aan welke kant deze zich bevindt is volkomen afhankelijk van het individu dat rouwt. Beide kanten zijn belangrijk. Het een is niet beter dan het anderen. Beide kanten zijn nodig binnen een rouwproces.
Op dit moment ben ik een tweede boek aan het schrijven over verlies en rouw bij (jong) dementie. Want wat is de impact groot op het leven van vele mensen als de diagnose (jong) dementie gesteld wordt. Niet alleen op het leven van de betrokkene zelf maar ook op de naasten en het netwerk, werk, verenigingen etc.
Hieronder een stukje uit het verhaal van Lieve. Lieve is een vrouw van 62 waar op 60-jarige leeftijd dementie is vastgesteld.
Lieve heeft sinds 2 jaar de diagnose dementie. “Ik zat niet lekker in mijn vel en ik stelde mij geregeld de vraag waarom ben ik hier in dit leven? Ik had niet veel te doen meer en ging ook steeds minder doen. Ik vroeg mij af wat er met mij aan de hand was. Was ik depressief? Ik heb namelijk veel meegemaakt in mijn leven en ik moest stoppen met mijn eigen praktijk als pedicure. Ik had zoveel plezier in mijn werk als pedicure en toen moest ik stoppen. Ik kan niet zo goed uitleggen waarom, het was iets met de gemeente.
Ik vergat ook veel, ik draaide woorden om en nadat ik niet meer wist welke schoenen bij elkaar hoorde, heeft mijn dochter een afspraak bij de huisarts gemaakt. Hij verwees mij door naar de geriater. Daar is een MRI van mijn hoofd gemaakt. Er waren geen afwijkingen te zien op deze MRI. Maar omdat ik zo vergeetachtig was, stelde de geriater een lichte vorm van dementie vast”
“Wat ging er door mij heen toen ik de diagnose kreeg? Gevoelens van hulpeloosheid, angst om niet meer te kunnen lezen, veel te vergeten, de mensen om mij heen niet meer te herkennen, niet meer zelfstandig te kunnen wonen”. Lieve kijkt verdrietig weg. Na een korte stilte vervolgt zij haar verhaal. “Mijn dochter heeft veel voor mij geregeld. Ze heeft mij ingeschreven bij een dagbesteding”. Zij hebben activiteiten speciaal voor jonge mensen met dementie.
“Hoe ik het leven nu ervaar? Ik heb maar te accepteren dat ik dementie heb. Ik aanvaard het. Ik doe veel oefeningen om positief te denken en als er eens een dag is dat ik het niet zo zie zitten, zeg ik tegen mijzelf ‘kop op Lief, morgen is er weer een nieuwe dag. Morgen gaat het weer’. Tuurlijk zijn er dagen dat ik het niet zie zitten en dat het niet helpt om met woorden mij beter te voelen. Ik ben dan verdrietig en ik trek mij het liefst in mijn huis terug.
Er zijn ook dagen dat ik heel boos ben. Heb ik eindelijk rust in mijn leven, gebeurt er dit. Als ik boos ben, ga ik gooien met spullen. Tegen anderen zeg ik op zo’n moment dat ik ruimte nodig heb. Ik moet dan alleen zijn.
Gelukkig zijn er steeds meer en meer momenten dat ik blij ben, dat ik geniet van wat er wel is in het leven. Ik word bijvoorbeeld blij van muziek en van bloemen.
Ondanks alles ben ik best tevreden met het leven wat ik nu heb.
En tegen anderen die de diagnose dementie hebben, wil ik graag zeggen ‘geef het niet op! Er komt een medicijn”.
De eerdergenoemde verhalen zijn gebundeld in een boek “mensen met lef, verhalen over levend verlies en veerkracht”. Ik hoop met dit boek een inspiratiebron te zijn voor mensen die te maken krijgen met verlies in hun leven door een aandoening. Naast de verhalen, wordt er aandacht besteed aan rouwprocessen en specifiek rouw bij leven (levend verlies).
Stad met twee gezichten
Tijdens mijn vakantie bezoek ik de stad Dresden.
Dresden is een stad met twee gezichten, enerzijds is er de (herrezen) historische stad (de altstad), anderzijds is er de moderne stad met het kleurrijke Neustadt. Deze twee delen worden gescheiden door de rivier de Elbe en verbonden door diverse bruggen waar de Augustbrucke de bekendste (en mooiste) van is.
Dresden : een stukje geschiedenis
In de 18de eeuw werd Dresden helemaal verbouwd tot een barokke stad. Omdat de stad veel op de Italiaanse stad Florence leek, kreeg het de naam Elbflorenz oftewel Florence bij de Elbe. Vanaf 1889 werd Dresden een belangrijke industriële stad.
Een prachtige barokke stad, een stad in volle bloei, schoonheid en rijkdom.
Aan het eind van de Tweede wereldoorlog is het centrum van Dresden bijna geheel verwoest. In 1944 was er een bombardement. Aangezien in Dresden veel wapens werden gemaakt voor het Duitse leger, werden de wapenfabrieken gebombardeerd. In de nacht van 13 en 14 februari 1945 waren er opnieuw zware bombardementen, uitgevoerd door Britse en Amerikaanse vliegtuigen. Naar schatting 25.000 mensen kwamen hierbij om het leven en 75.000 huizen waren verwoest. Er woedden grote branden, die hele straten verwoestten. Bij deze bombardementen is het oude centrum met de bouwwerken in barokke stijl bijna geheel verloren gegaan.
Nadat Duitsland weer één was in 1989 / 1990 werd gekozen om de stad, voor zover mogelijk, haar oude uiterlijk te geven, van voor het bombardement.
Rouwen: meanderen tussen oud en nieuw
Ook bij rouw kan je spreken van een overgang van oud naar nieuw. Geconfronteerd worden met een verlies door een overlijden of een verlies door een aandoening zoals een chronische ziekte, Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) of dementie e.d. heeft grote gevolgen en impact op het leven.
Je leven zoals je dat kende, verandert. Je leven gaat door zonder jouw geliefde, of gaat door met jouw aandoening. Je krijgt wellicht te maken met dingen die je niet meer kan zoals je gewend was. Er zijn misschien aanpassingen nodig in je werk, kan je jouw hobby niet meer uitvoeren, kom je energie beperkingen tegen en raak je als gevolg hiervan vrienden kwijt. Of wordt je door dementie vergeetachtig en raak je het contact met je omgeving (en met jezelf) kwijt.
Je komt terecht in de rivier van rouw. Je weet niet waar het leven jou naar toe brengt. Ergens in de verte is daar de oever, het nieuwe. Hoe kom je daar? Zwem je de rivier in een rechte lijn over, of is de stroom sterk en drijf je af en toe af?, Wellicht kom je bakens tegen om je aan vast te houden, uit te rusten en te bekijken hoe je de overkant kan bereiken.
Rouwen is meegaan met de stroom die er is, soms is de bodem weg, soms is daar die bodem. Langzamerhand ervaar je dat er steeds meer bodem komt en dan is er de dag dat je de oever voelt en de overkant bereikt.
Neustadt en Altstad zijn in Dresden verbonden door een prachtige brug. Ook jouw oude en nieuwe leven blijven verbonden aan elkaar door de brug van verleden en heden. Want rouwen, afscheid nemen betekent niet loslaten maar anders vasthouden. Jouw geliefde, jouw leven van voor de aandoening zullen en mogen er altijd zijn.
Verhalen van mensen die te maken kregen met verlies in hun leven en hoe zij hun leven weer vorm gegeven hebben, zijn te lezen in mijn boek “ mensen met lef, verhalen over levend verlies en veerkracht”.
Ook rouwcoaching kan jouw helpen om de brug tussen oud en nieuw te leggen. Buro Ellis en Co biedt deze ondersteuning.
website maken